Rozwód a separacja – wprowadzenie

Rozwód jest jedną z możliwości zakończenia związku małżeńskiego, o czym pisałem w jednym z poprzednich wpisów. Z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego każdy z małżonków staje się osobą stanu wolnego. Od tej pory małżonków nie łączy obowiązek dbania o potrzeby drugiego z małżonków, chyba że co innego wynika z wyroku rozwodowego. Również z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego ustaje ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej. Rozwiedzeni małżonkowie nie dziedziczą po sobie z ustawy. Rozwód czy separacja? Którą ze spraw w danej sytuacji należałoby zainicjować? Jakie są różnice między orzeczeniem rozwodu a orzeczeniem separacji oraz pozwem rozwodowym a pozwem o separację? Zapraszam do dalszej lektury artykułu.

 

Przechodząc do pojęcia separacji – tą część artykułu poświęcę pojęciu separacji prawnej, albowiem jest to pojęcie znane kodeksowi rodzinnemu i opiekuńczemu. Ustawodawca wprowadził instytucję separacji, aby unormować prawnie sytuację „pośrednią” osób, których małżeństwo przeżywa poważny kryzys, ale nie jest bez szans na utrzymanie, inaczej rzecz ujmując – małżonkowie nie żyją w harmonii, ale więzi (duchowa, fizyczna, gospodarcza), o których również wspominałem we wpisach dotyczących rozwodu, nie zostały definitywnie zerwane i możliwa jest reaktywacja związku małżeńskiego.

 

Rozwód a separacja. Przesłanki separacji prawnej

Przesłanki orzeczenia separacji są podobne do przesłanek orzeczenia rozwodu, nie są jednak identyczne. Po pierwsze – musi zaistnieć zupełny rozkład pożycia (przy rozwodzie: zupełny i trwały). Różnica w tym wypadku jest diametralna. Ustawodawca, osobom będącym w separacji, chciał dać szansę na odbudowanie i uratowanie małżeństwa, stąd brak przymiotu „trwałego” rozkładu pożycia. Po drugie – poprzez orzeczenie separacji nie może ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci stron (podobnie jak przy rozwodzie). Po trzecie – orzeczenie separacji nie może być sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (również podobnie jak przy rozwodzie).

 

Rozwód a separacja. Jakie skutki prawne niesie za sobą separacja prawna?

Podstawowym skutkiem jest wyłączenie małżonka od dziedziczenie z ustawy po współmałżonku. Ponadto, z chwilą orzeczenia separacji przestaje istnieć ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej. Oprócz tego, małżonek pozostający w separacji nie może powrócić do nazwiska sprzed ślubu, nie może zawrzeć nowego małżeństwa. Sąd orzekając separację może wskazać, czy a jeżeli tak to który z małżonków przyczynił się do rozkładu pożycia małżeńskiego. Rozstrzyga także o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi obojga małżonków i kontaktach rodziców z dziećmi. Wskazuje także w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dzieci. Jeżeli małżonkowie zamieszkują wspólnie, sąd orzeka o sposobie korzystania przez nich z mieszkania.

 

Czy separacja faktyczna niesie za sobą jakiekolwiek skutki prawne?

Nie. Separacja faktyczna jest stanem egzystencji małżonków w rozłączeniu. Nie jest prawnie uregulowania, jest jedynie pewnego rodzaju fazą wstępną do orzeczenia separacji prawnej czy rozwodu. Niemniej jednak wiele osób decyduje się na separację faktyczną (czy nawet prawną) z przyczyn indywidualnych np. religijnych. Separacja faktyczna nie wywiera żadnych skutków prawnych, czy to w sferze prawa rodzinnego czy spadkowego. W związku z powyższym niekiedy dochodzi do sytuacji nieakceptowalnych społecznie przez część rodziny.

 

Przykład:

Umiera matka mojego Klienta, żyjąca przez ostatnie 15 lat w separacji faktycznej z ojcem mojego Klienta. Ze związku mają 3 dzieci. Matka mojego Klienta była bardzo bogata (w skład jej majątku osobistego wchodziło 5 nieruchomości). Przy założeniu, że nie sporządziła testamentu, dziedziczyć na podstawie ustawy będzie ojciec i 3 dzieci, wszyscy w częściach równych. W takim wypadku dzieci mogą być niezadowolone, że ich ojcu – z którym ani one ani matka nie utrzymywały kontaktu – przypadnie część spadku.

*** Gdyby matka mojego Klienta uzyskała orzeczenie rozwodu lub orzeczenie separacji prawnej, przy dziedziczeniu z ustawy, ojciec mojego Klienta byłby wyłączony.

 

Rozwód – koszt. Separacja – koszt. Ile kosztuje rozwód, a ile orzeczenie separacji?

Koszt rozwodu czy koszt separacji prawnej jest kwestią, której jednoznacznie i z góry określić żaden adwokat nie potrafi. Abstrahując już od samego wynagrodzenia adwokata, które jest zależne od tego czy będziesz dążył do orzeczenia rozwodu z winą czy bez orzeczenia o winie, w grę wchodzą pozostałe koszty tzw. koszty procesu i opłaty sądowe. Zaliczyć do nich trzeba koszty opłat od zażaleń czy wniosków o uzasadnienie, koszty opinii biegłych, czy same koszty pisma inicjującego sprawę. Niemniej jednak, lwia część wydatków to honorarium adwokata. Jest ono z zasady zależne od rodzaju żądania głównego (kwestia winy w rozwodzie), tego czy w sprawie będą konieczne rozstrzygnięcia w przedmiocie kontaktów z dziećmi, alimentów, władzy rodzicielskiej jak również od samej materii sprawy – jej skomplikowania. Jest jedna zasada, im dłuższy proces, tym koszty rozwodu czy koszty separacji większe.

 

Separacja – koszt

Wiele osób inicjując sprawę o separację uważa, nie jest to sprawa tak doniosła jak rozwód i koszty separacji są mniejsze. To błąd. Zainicjowanie sprawy o separację, jest równie kosztowne co rozwód, gdyż można rzec, że są to sprawy prawie bliźniacze. Podsumowując, na pytanie ile kosztuje rozwód/ ile kosztuje separacja, jednej odpowiedzi nie ma. Jeżeli jesteś zdecydowany na zainicjowanie sprawy, polecam uprzednio zgromadzić odpowiednie fundusze. Koszt rozwodu tak samo jak koszt separacji to koszt obligatoryjny, przed którym nie uciekniemy. Musimy się z nim liczyć już przed udaniem się na konsultację do adwokata. Niemniej jednak można wskazać choćby niektóre wyznaczniki, które wpływają na koszt sprawy o separację (koszt sprawy o rozwód).

Na koszt poprowadzenia powyższych spraw wpływ będzie miał rodzaj żądania głównego (orzeczenie o winie lub bez orzekania o winie), skomplikowanie sprawy, trudność zgromadzenia i przedstawienia materiału dowodowego, pozostałe żądania klienta np. żądanie alimentów, uregulowania kontaktów, czy zawarcie w pozwie wniosków o zabezpieczenie.

Honorarium za prowadzenie sprawy każdorazowo ustala pełnomocnik. Może on kierować się innymi kryteriami niż wskazane przeze mnie. Przed podpisaniem umowy z adwokatem, warto jednak dopytać co zawiera się w zleceniu np. jakie działania podejmie nasz pełnomocnik, pisma jakiego rodzaju przewiduje sporządzić. Jak widać, separacja – koszt poprowadzenia sprawy, czy rozwód – koszt poprowadzenia sprawy, zależny jest od wielu czynników. W związku z czym, bez poprzedzającej przyjęcie sprawy i sporządzenie pozwu o separację/pozwu o rozwód, konsultacji prawnej ciężko jest jednoznacznie określić całości kosztów prowadzenia sprawy. Trudne jest również określenie z góry tzw. „widełek” za prowadzenie sprawy.

Mając na uwadze powyższe, polecam wszystkie kwestie, w tym również dotyczące honorarium pełnomocnika, omówić na spotkaniu z adwokatem.

 

Pozew o rozwód a pozew o separację

Jak już wyżej wspomniałem, sprawa o rozwód od sprawy o separację może niewiele się różnić. W związku z czym również konstrukcja pozwu rozwodowego i pozwu o separację będzie podobna. Pierwszym – kluczowym wnioskiem jaki powinien zawierać pozew o separację (pozew rozwodowy) jest żądanie główne tj. żądanie separacji (rozwodu). Wskazujemy również czy domagamy się orzeczenia o winie czy wnosimy, aby sąd nie orzekał o winie. Kolejny punkt naszego pozwu o separację (pozwu o rozwód) winien dotyczyć określenia sprawowania władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem. Dalej, kolejny punkt powinien odnosić się do żądania zasądzenia alimentów na rzecz małoletniego dziecka stron. Następnie – winniśmy wnieść o uregulowanie formy kontaktów z dzieckiem tego rodzica, u którego dziecko na stałe nie przebywa. Powyższe wnioski są wnioskami „podstawowymi”, której zawarte są w znacznej ilości pozwów o separację (pozwów rozwodowych).

Oprócz tego możliwe są wnioski o zasądzenie alimentów na rzecz drugiego małżonka, wniosek o orzeczenie przez sąd o sposobie korzystania z zajmowanego wspólnie mieszkania, wniosek o eksmisję małżonka czy wniosek o podział majątku wspólnego. Ponadto, należy pamiętać o wniosku o zasądzenie na naszą rzecz od strony przeciwnej kosztów procesu.

Nie należy zapominać o sferze dowodowej, która pomoże nam uargumentować nasze stanowisko. Wobec czego w sprawach o separację (w sprawach o rozwód) strony wnioskują o przeprowadzenie różnego rodzaju dowodów (np. dowód z przesłuchania stron, dowód z zeznań świadków, dowód z dokumentów), o czym szerzej w moim artykule na temat dowodów w sprawie o rozwód (analogicznie – w sprawie o separację). Wyrok w sprawie o rozwód czy wyrok w sprawie o separację kształtuje naszą sytuację prawną i życiową na przyszłość. Aby uregulować pewne kwestie już na czas trwania postępowania rozwodowego czy postępowania w sprawie separacji, niezbędne jest złożenie wniosku o udzielenie przez sąd zabezpieczenia, na czas trwania postępowania, np. zabezpieczenia dotyczącego alimentów od rodzica na dziecko. W ten oto sposób będziemy uzyskiwać alimenty na dziecko jeszcze przed uprawomocnieniem się wyroku w sprawie.

 

A może wniosek o separację?

Wniosek o separację. Istnieje możliwość złożenia przez małżonków wniosku o separację i orzeczenie przez sąd separacji na zgodny wniosek obu stron. Aby sąd rozpoznał wniosek o separację konieczne jest po pierwsze – złożenie pisma do sądu tj. wniosku o separację (małżonkowie mogą podpisać razem wniosek), po drugie – małżonkowie nie mogą posiadać wspólnych małoletnich dzieci. Jeżeli małżonkowie posiadają wspólne małoletnie dzieci to sąd nie ma możliwości rozpatrzenia wniosku o separację w trybie nieprocesowym i konieczne jest złożenie pozwu o separację (tryb procesowy). Od wniosku o separację na zgodne żądanie małżonków pobiera się opłatę sądową w wysokości 100 zł.

 

Jeżeli chcesz się dowiedzieć czym różni się rozwód/separacja od unieważnienia małżeństwa – zapraszam do zapoznania się z niniejszym artykułem.

 

 

 

Chcesz uzyskać rozwód lub separację? Potrzebujesz pomocy profesjonalisty przy sporządzaniu pozwu o rozwód lub pozwu o separację? Nie wiesz która z opcji w Twojej sytuacji jest dla Ciebie korzystniejsza? A może zastanawiasz się jaki jest koszt rozwodu/koszt separacji? Kancelaria Adwokacka Adwokat Michał Dobies z siedzibą w Warszawie i Filią w Żurominie świadczy usługi z zakresu prawa rodzinnego. Zapraszamy do kontaktu.