Kontakty rodzica z dzieckiem – wprowadzenie

We wcześniejszych wpisach dotyczących prawa rodzinnego (rozwód, władza rodzicielska, alimenty) wspominałem, iż wszystkie te sprawy wiążą się ze sobą i niejako rzutują na siebie. Sprawy o kontakty rodzica z dzieckiem mogą stanowić część sprawy głównej jaką jest sprawa o rozwód lub separację albo sprawę samoistną. Wiele osób którym, czy to podczas sprawy o rozwód/separację albo sprawy dotyczącej władzy rodzicielskiej, sąd władzę rodzicielską nad dzieckiem ograniczył lub jej pozbawił, zastanawiało się jak w takim wypadku będą wyglądały ich kontakty z dzieckiem. Przypomnieć jednak należy, że rodzice i dzieci mają prawo ale i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Powyższe jest niezależne od rozstrzygnięcia dotyczącego władzy rodzicielskiej.

 

 

Kontakty rodzica z dzieckiem – zasada ogólna

Zasadą jest, że podczas sprawy sądowej o rozwód, separację czy ustalenie miejsca pobytu dziecka, sąd określa miejsce stałego pobytu dziecka przy jednym z rodziców. W takim wypadku drugi rodzic ma ustalone kontakty z dzieckiem. Jak je ustalić? Są dwa sposoby: 1. porozumienie rodziców określające dni, godziny, sposób, miejsce gdzie dziecko będzie się widywać z drugim rodzicem; 2. rozstrzygnięcie w tym przedmiocie przez sąd opiekuńczy.

Pamiętać należy, że kontakty z dzieckiem to nie tylko osobiste spotkania rodzica z dzieckiem. Jest to również kontakt telefoniczny, sms, e-mail, listowny, przez kamerkę internetową itp.

 

 

Zasady kontaktów rodzica z dzieckiem – ogólne wytyczne

Jak już Drogi Czytelniku zapewne zdążyłeś zauważyć, prawo rodzinne cechuje się podstawową zasadą – dobra dziecka. Również ta zasada jest aktualna przy ustalaniu, czy później wykonywaniu, kontaktów. Ustalając kontakty rodzica z dzieckiem należy uwzględniać rozsądne życzenia dziecka w tym przedmiocie. Niemniej jednak oboje rodzice winni zawsze ze sobą współpracować przy kontaktach rodzica z dzieckiem, tłumacząc przy tym dziecku zasadność i konieczność utrzymania relacji z obojgiem rodziców.

 

Po pierwsze – do kontaktów z rodzicem nie można zmusić dziecka, ale nie wolno ich odpuszczać – należy reagować !!!

Dziecko powinno wyrażać chęć spotkania z rodzicem. Spotkania te nie mogą być dla niego czymś negatywnym, czymś czego się boi. Jeżeli dziecko nie chce się spotkać z rodzicem, należy podjąć działania celem dowiedzenia się, co leży u podstaw jego decyzji. W takiej sytuacji warto porozmawiać z drugim rodzicem, dzieckiem czy nawet zasięgnąć porady psychologa. Nigdy nie wolno odpuszczać i zaprzestać starań o kontakt z dzieckiem. Nie wolno również „obrażać się” na dziecko, które nie chce kontaktu, co często rodzice robią, a co jeszcze bardziej osłabia więzi. Sprawa sprawie nierówna, dlatego przyczyn niechęci dziecka do kontaktu z drugim rodzicem może być wiele. Należy je zlokalizować, zrozumieć i przezwyciężyć. Pamiętajmy – kontakty z rodzicem są dla dobra dziecka.

a) Zachowanie rodzica, u którego dziecko przebywa na stałe

Często bowiem to rodzic, u którego dziecko na stałe przebywa nastawia negatywnie dziecko do drugiego rodzica np. obiecując mu coś, czy oczernia przy dziecku drugiego rodzica. Pamiętać należy, że na rodzicu u którego dziecko stale przebywa, spoczywa obowiązek przygotowania dziecka (w tym mentalnego przygotowania) do kontaktu z drugim rodzicem. W związku z tym, kreowanie w dziecku negatywnego obrazu drugiego rodzica jako „złego tatę/złą mamę” jest nienależytym wykonywaniem obowiązku rodzicielskiego.

b) Kaprys dziecka

Czasami przyczyna niechęci do kontaktu z rodzicem leży w wyłącznym kaprysie dziecka. W taki sposób dziecko może chcieć wywrzeć na rodzicu jakieś działanie np. zakup nowej gry komputerowej. Wobec powyższego rodzice powinni ze sobą współpracować, wytłumaczyć dziecku jak ważny jest kontakt z obojgiem rodziców oraz wskazać, że wywieranie przez niego nacisku na rodzica, stawiając na szalce z jednej strony – kontakt, z drugiej – dobra materialne, nie odniesie zamierzonego przez niego skutku.

c) Zachowanie rodzica, z którym dziecko ma ustalone kontakty

Jeżeli jednak dziecko nie chce spotkać się z rodzicem z przyczyn leżących po stronie rodzica np. rodzic krzyczy przez co dziecko się go boi, konieczna jest rozmowa z drugim rodzicem. Co więcej, zasadnym jest rozważenie wniosku do sądu o zmianę sposobu kontaktów.

 

Po drugie – kontakty winny być dostosowane do trybu życia i rozwoju dziecka

Odbywać się winny w dni i godziny, które pasują dziecku. Oczywiście, najlepszym rozwiązaniem byłoby pogodzenie terminów dziecka i rodzica. W przypadku niemożności wypracowania konsensusu w tym przedmiocie, pierwszeństwo ma dziecko.

 

Po trzecie – częstotliwość kontaktów

Abstrakcyjne wręcz wydają się żądania rodzica, z którym dziecko na co dzień nie ma kontaktu, o ich ustalenie w szerokim zakresie (kilka dni w tygodniu po kilka godzin, tydzień ferii, miesiąc wakacji, połowa świąt). Ciężko bowiem sobie wyobrazić aby dziecko, niekiedy kilkuletnie, spędzało od razu tak długi czas z często „obcą” dla niego osobą. Zazwyczaj w takich sytuacjach radzę klientom, aby zaczynać od wąskich kontaktów, tak aby dziecko przyzwyczajało się do rodzica. Następnie można powoli rozszerzać kontakty. Wszak dla prawidłowego rozwoju dziecka potrzebny jest kontakt tak z ojcem jak i matką. Niemniej jednak należy pamiętać, iż psychika dziecka jest szczególnie wrażliwa. Każde nieprawidłowe działanie dorosłego, a za takie należałoby uznać ustalenie początkowych kontaktów z dzieckiem w zbyt szerokim zakresie, może narazić dziecko na niepotrzebny stres, czy nawet szok.

 

Po czwarte – sposób wykonywania kontaktów

Często, oprócz częstotliwości kontaktów, jest to druga kwestia, która rodzi spory na linii rodzic – rodzic. Sposób wykonywania kontaktów zależy od relacji między rodzicami, relacji dziecka z danym rodzicem. Nie bez znaczenia jest też wiek dziecka, zachowanie dziecka, jak również umiejętności rodzicielskie danego rodzica oraz całokształt sytuacji. Powyższe uwagi są swoistego rodzaju kryteriami, które każdorazowo rodzice jak i sąd biorą pod uwagę, ustalając kontakty rodzica z dzieckiem.

 

 

Sądowe ograniczenia kontaktów rodzica z dzieckiem

Jeżeli sąd poweźmie wiadomość, jakoby zachowanie rodzica nie dawało gwarancji prawidłowości przeprowadzania kontaktów, było sprzeczne z dobrem dziecka, może ograniczyć kontakty w szczególności w ten sposób, że:

1. zakaże rodzicowi spotykania się z dzieckiem;
2. zakaże rodzicowi zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu;
3. zezwoli na spotykanie się z dzieckiem tylko pod obecność drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd;
4. ograniczy kontakty rodzica z dzieckiem do określonych sposobów porozumiewania się na odległość;
5. zakaże rodzicowi porozumiewania się z dzieckiem na odległość.

 

 

Zakaz kontaktów rodzica z dzieckiem

Jeżeli utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem poważnie zagraża dobru dziecka lub je narusza, sąd zakaże ich utrzymywania. Jest to najdalej idący środek dyscyplinujący rodzica, a jednocześnie najbardziej dotkliwy. „Stosownie do art. 113 § 1 k.r.o., przesłanką zakazania rodzicom osobistej styczności z dzieckiem jest jego dobro. Dobro to należy rozumieć szeroko. Dobru dziecka nie służy zerwanie osobistej styczności rodziców z dzieckiem, nawet gdy nie wykonują oni władzy rodzicielskiej lub zachodzą podstawy do pozbawienia ich wykonywania tej władzy (art. 111 § 1 k.r.o.). Ze względu na charakter prawa do osobistej styczności z dzieckiem, odebranie rodzicom tego prawa może nastąpić wyjątkowo, np. gdy utrzymywanie osobistych kontaktów rodziców z dzieckiem zagraża jego życiu, zdrowiu, bezpieczeństwu bądź wpływa demoralizująco na dziecko.”[Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2000 r., sygn. I CKN 1115/00]

 

 

Podsumowanie

Kontakty rodzica z dzieckiem są obowiązkowym elementem prawidłowego rozwoju dziecka. Ustalane są zawsze zgodnie z ogólną zasadą „dobra dziecka”. Stopień ich częstotliwości oraz ich charakter będą zależne od wielu czynników, w tym od wcześniejszego zaangażowania rodzica w życie dziecka. Sąd opiekuńczy może zmienić rozstrzygnięcie o kontaktach, jeżeli wymaga tego dobro dziecka. W związku z tym ważne jest, aby relacje z dzieckiem pogłębiać. Powyższe da nam argument do przekonania sądu, że poszerzenie kontaktów jest zasadne i konieczne.

 

 

Chcesz uregulować kontakty z dzieckiem, lecz nie wiesz jak to zrobić? Chcesz rozszerzyć kontakty z dzieckiem lub zmienić ich formę? Kancelaria Adwokacka Adwokat Michał Dobies z siedzibą w Warszawie i Filią w Żurominie specjalizuje się w sprawach rodzinnych. Zapraszamy do kontaktu.