Alimenty na dziecko z poprzedniego małżeństwa a zmiana sytuacji życiowej i zawodowej rodzica

Alimenty na dziecko z poprzedniego małżeństwa – wprowadzenie

Wielokrotnie zdarza się, że małżonkowie po uzyskaniu rozwodu zakładają nowe rodziny z innym partnerem życiowym. Jeżeli posiadali oni wspólne małoletnie dziecko, zamieszkuje ono z jednym z rodziców.  W takim wypadku drugiemu rodzicowi przysługują kontakty z dzieckiem, władza rodzicielska nad dzieckiem – ustalone wyrokiem rozwodowym. Na takim rodzicu spoczywa również obowiązek płacenia alimentów na dziecko. Początkowo obowiązek alimentacyjny nie jest problemem. Niemniej jednak z biegiem czasu, kiedy to oboje byli małżonkowie układają sobie na nowo życie i decydują się na wspólne dziecko z nowym partnerem życiowym, alimenty na dzieci z poprzedniego małżeństwa stają się „kulą u nogi”.

Czasami dochodzi do sytuacji, gdy z uwagi na zmiany w życiu prywatnym i zawodowym, obowiązany do płacenia alimentów nie jest w stanie wypełniać w sposób pełny spoczywającego na nim obowiązku alimentacyjnego. Co wtedy? Czy ma podstawy do domagania się obniżenia przez sąd wysokości alimentów na dziecko z poprzedniego małżeństwa? A może sąd powinien go zwolnić w całości z obowiązku alimentacyjnego? O tym w niniejszym wpisie.

Alimenty na dziecko z poprzedniego małżeństwa  – zmiana sytuacji zawodowej obowiązanego do alimentów

Klienci, którzy zwracają się do mnie z prośbą o zainicjowanie sprawy o obniżenie alimentów, często wskazują, że nie mają obiektywnych możliwości regulowania alimentów w dotychczasowej kwocie. Sytuacja na rynku, utrata partnererów biznesowych a w konsekwencji spadek przychodu to tylko niektóre z przyczyn najczęściej podnoszonych w pozwach o obniżenie alimentów. Niejednokrotnie spotkałem się z sytuacją, w której mój klient został zwolniony z pracy, miał problem ze znalezieniem zatrudnienia, a kiedy już znalazł zatrudnienie to okazało się, że wynagrodzenie które uzyskuje w nowej pracy jest znacznie niższe niż wynagrodzenie uzyskiwane w poprzedniej pracy. Jest to kolejny argument, który jest podstawą do dochodzenia przed sądem obniżenia alimentów. Oczywiście, nie są to podstawy automatycznie przesądzające o obniżeniu alimentów. Sąd jest zobowiązany zbadać całokształt sytuacji uprawnionego do alimentów i obowiązanego do uiszczania alimentów.

Co w sytuacji, gdy obowiązany do płacenia alimentów z własnej woli zmieni pracę na mniej płatną lub bez istotnego powodu zwolni się? Czy takie działanie – nakierowane na obniżenie alimentów – odniesie zamierzony skutek w sądzie?

Niestety, z uwagi na specyfikę świadczenia alimentacyjnego, które jest świadczeniem o szczególnym charakterze – służy zaspokajaniu usprawiedliwionych (zasadniczo podstawowych) potrzeb człowieka – powyższe działanie może nie odnieść zamierzonego skutku. Kodeks rodzinny i opiekuńczy ustanawia ochronę interesu alimentowanego, tym bardziej dziecka. Niemniej jednak każda sytuacja wymaga indywidualnej oceny. Może również zdarzyć się, że utrata zatrudnienia, zmiana na mniej zyskowne, obniżenie uzyskiwanego dochodu z prowadzonej działalności gospodarczej będzie niezależne od samego obowiązanego do płacenia alimentów. W takiej sytuacji uważam, że domaganie się obniżenia wysokości alimentów płaconych na dziecko jest jak najbardziej zasadne.

Alimenty na dziecko z poprzedniego małżeństwa – zmiana sytuacji życiowej obowiązanego do alimentów

W procesie o obniżenie alimentów na dziecko z poprzedniego małżeństwa sąd będzie kierował się całokształtem sytuacji powoda i pozwanego. Uwzględni m.in. fakt, że dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami. Każde z dzieci obowiązanego ma równe prawo do domagania się od niego przyczyniania się do zaspokajania ich uzasadnionych potrzeb. Nie bez znaczenia będą usprawiedliwione potrzeby uprawnionego do alimentów oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego do alimentów. Ponadto, istotne są również osobiste starania rodzica o utrzymanie lub o wychowanie dziecka.

Ważne jest również jak rodzina żyła przed rozstaniem rodziców. Jeżeli poziom życia rodziców dalej na to pozwala, to powinni oni zapewnić dzieciom takie same warunki życia jak przed rozstaniem. Dla przykładu – jeżeli przed rozstaniem rodziców, rodzina co roku jeździła w wakacje na tygodniowy wypoczynek nad morze, to po rozstaniu rodzice winni dążyć do tego, aby dziecko na ich rozstaniu nie ucierpiało (w tym wypadku materialnie) i miało możliwość dalej co roku wyjeżdżać nad morze. W takim wypadku owy wyjazd nad morze zalicza się do usprawiedliwionych potrzeb dziecka i jego koszt winien być wliczony w kwotę alimentów.

Dzieci mają prawo do życia na takim samym poziomie jak ich rodzice. Rodzic, którego stać na ekskluzywne wakacje, winien zapewnić dziecku podobne atrakcje na podobnym poziomie. Każde z dzieci, bez znaczenia czy z małżeństwa, ex-małżeństwa, czy spoza małżeństwa może domagać się od obowiązanego do alimentów przyczyniania się do zaspokajania jego usprawiedliwionych potrzeb na podobnym poziomie, na jakim owy rodzic zaspokaja usprawiedliwione potrzeby innemu dziecku. Dla przykładu, jeżeli rodzic zapewnia wyjazd na letnie wakacje jednemu dziecku, drugie dziecko ma prawo domagać się dla siebie podobnego wyjazdu. O usprawiedliwionych potrzebach uprawnionego do alimentów oraz zarobkowych i majątkowych możliwościach obowiązanego do płacenia alimentów pisałem w innym artykule. Zapraszam do jego lektury.

Czy narodziny dziecka w nowym związku wpływają na obowiązek alimentacyjny wobec dziecka z poprzedniego związku?

Sam fakt urodzenia się kolejnego dziecka nie pociąga za sobą automatycznie ustania obowiązku alimentacyjnego w stosunku do pozostałych dzieci. Może on ewentualnie wpłynąć na rozmiar istniejącego obowiązku (wysokość rat alimentacyjnych). [Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 2002 r. V CKN 1032/00] Podobnie będzie z samym założeniem nowej rodziny przez obowiązanego do płacenia alimentów. Nie wpływa to automatycznie na zwolnienie rodzica z płacenia alimentów na dziecko, choćby to on był jedynym żywicielem nowej, nawet licznej rodziny. Może to jednak, w sposób istotny, przyczynić się do obniżenia zasądzonych od niego alimentów.

Nie możemy jednak wykluczyć, że w wyniku zawarcia nowego małżeństwa sytuacja finansowa zobowiązanego do płacenia alimentów może się polepszyć. Jeśli przy ustalaniu jego sytuacji majątkowej weźmiemy pod uwagę dochody nowego małżonka to finalnie może dojść do sytuacji, że obowiązany do płacenia alimentów zyskał materialnie na nowym związku. W takim wypadku, zmniejszają się szanse na obniżenie alimentów na dziecko z poprzedniego związku.

Potrzebujesz porady prawnej w sprawie alimentów? Chcesz zainicjować sprawę o obniżenie alimentów na dzieci lub sprawę o rozwód (rozwód bez orzekania o winie/rozwód z orzeczeniem o winie)? Zapraszamy do kontaktu. Adwokat Michał Dobies specjalizuje się w prowadzeniu spraw z zakresu prawa rodzinnego. Zapraszamy do kontaktu osobistego w Kancelarii w Warszawie, w Filii w Żurominie, kontaktu e-mailowego oraz telefonicznego.