Uprowadzenie rodzicielskie a porwanie rodzicielskie

Uprowadzenie rodzicielskie a porwanie rodzicielskie – wprowadzenie

Między uprowadzeniem rodzicielskim a porwaniem rodzicielskim jest cienka granica. Jedno z nich jest przestępstwem, drugie nie. Od czego więc to zależy? Kluczem do rozstrzygnięcia tego, czy dane zachowanie jest penalizowane jest władza rodzicielska, a konkretniej – przysługujący danemu rodzicowi jej zakres. Uprowadzenie rodzicielskie to przestępstwo, o którym mowa w art. 211 k.k. (ogólne przestępstwo uprowadzenia), porwanie rodzicielskie zaś przestępstwem nie jest. Dlaczego w ogóle dochodzi do porwań rodzicielskich lub uprowadzeń rodzicielskich? Doświadczenie zawodowe wskazuje na konflikty między rodzicami dziecka. Często angażują oni dziecko w spory między sobą. Niejednokrotnie nie potrafią dojść do porozumienia w kwestiach pobytu dziecka. Zdarza się też tak, że już na etapie postępowania sądowego np. o rozwód, jeden z małżonków angażuje dziecko, choćby w sposób pośredni, w konflikt np. zabierając je ze sobą, nie wydając drugiemu rodzicowi na kontakt czy wyjeżdżając z dzieckiem za granicę do nieznanego drugiemu rodzicowi miejsca. Uprowadzenie rodzicielskie a porwanie rodzicielskie – zaczynamy.

 

Uprowadzenie rodzicielskie jako rodzaj przestępstwa z art. 211 kodeksu karnego

Zgodnie z art. 211 kodeksu karnego kto, wbrew woli osoby powołanej do opieki lub nadzoru, uprowadza lub zatrzymuje małoletniego poniżej lat 15 albo osobę nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Dobrem chronionym jest opieka i nadzór nad małoletnim lub osobą nieporadną. „Uprowadza” należy rozumieć jako porywa, ucieka z osobą, zabiera ze sobą, przeprowadza lub przenosi z dotychczasowego miejsca pobytu w inne miejsce. „Zatrzymanie” zaś to pozostawienie przy sobie, skłonienie lub zmuszenie osoby, o której mowa powyżej, do pozostania w miejscu aktualnego pobytu – wbrew woli osoby powołanej do opieki lub nadzoru. Uprowadzenie rodzicielskie jest przestępstwem umyślnym. Sprawca ponosi odpowiedzialność również wtedy, gdy działa za zgodą osoby małoletniej czy nieporadnej. Przestępstwo z art. 211 kodeksu karnego (uprowadzenie w ogóle) jest przestępstwem powszechnym, co oznacza że może je popełnić każdy.

 

Kto może dopuścić się przestępstwa uprowadzenia rodzicielskiego?

W doktrynie istnieje spór, co do tego czy rodzic zabierając dziecko drugiemu rodzicowi, przy założeniu, że obojgu przysługuje pełna władza rodzicielska, popełnia przestępstwo uprowadzenia rodzicielskiego. Z literalnego brzmienia przepisu art. 211 kodeksu karnego nie wynika wyłączenie od odpowiedzialności takiego rodzica. Oczywiste jest, że w przypadku, w którym władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, jedno z nich, podejmując decyzje sprzeczne ze stanowiskiem drugiego, działa wbrew woli innej osoby powołanej do opieki. Niemniej jednak takie działanie rodzica, w przedstawionych warunkach, nie jest penalizowane. Mieści się bowiem w zakresie przyznanych rodzicowi uprawnień względem dziecka.

 

Co jeśli dziecko zabiera rodzic, któremu władza rodzicielska została ograniczona bądź został jej pozbawiony?

Odpowiedzialność za przestępstwo z art. 211 k.k. jeden z rodziców dziecka może ponieść tylko wówczas, gdy jego władza rodzicielska została ograniczona lub gdy został jej pozbawiony (…). W przeciwnym bowiem razie, oboje rodzice są osobami „powołanymi do opieki nad małoletnim poniżej lat 15” w rozumieniu tego przepisu. (…) Zgodnie z dyspozycją art. 113 § 1 k.r.o. niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Tak więc kontakty z dzieckiem nie są elementem wykonywania władzy rodzicielskiej i prawo do nich jest niezależne od jej posiadania. Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej (art. 113 § 2 k.r.o.). [wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2019 r., V KK 42/18]

 

Porwanie rodzicielskie

Czym w takim wypadku jest porwanie rodzicielskie? Jest to nic innego jak zabranie ze sobą dziecka przez rodzica posiadającego pełną władzę rodzicielską, mimo sprzeciwu drugiego rodzica, który również posiada pełną władzę rodzicielską i pozbawienie tego rodzica kontaktu z dzieckiem. Co prawda samo słowo „porwanie” ma wydźwięk negatywny, to jednak, jak z powyższych rozważań wynika, porwanie rodzicielskie nie jest uznawane w Polsce za przestępstwo. Mieści się bowiem w granicach przysługującej władzy rodzicielskiej.

 

Co mogę zrobić jeśli rodzic dokona porwania rodzicielskiego?

W pierwszej kolejności należy wystąpić do sądu o ustalenie miejsca pobytu dziecka przy danym rodzicu. Warto również zastanowić się nad wnioskiem o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej rodzica, który dokonał porwania rodzicielskiego. Władza rodzicielska nie może być bowiem nadużywana, ani nie może być sprawowana w sposób sprzeczny z dobrem dziecka.

 

Jeżeli interesują Cię zagadnienia związane z innymi przestępstwami najczęściej popełnianymi w małżeństwie/rodzinie – znęcanie się, niealimentacja, jazda po alkoholu – zapraszam na mojego bloga.

 

 

Potrzebujesz konsultacji z zakresu prawa rodzinnego? Twoje relacje z byłym małżonkiem w sprawach dotyczących dziecka nie układają się i potrzebujesz pomocy prawnej? Drugi rodzic utrudnia Ci kontakt z dzieckiem? Adwokat Michał Dobies zajmuje się prowadzeniem spraw z zakresu prawa rodzinnego. Zapraszamy do kontaktu.

 

 

 

szczegółowa kategoria artykułu: adwokat-porwanie-rodzicielskie-Warszawa / adwokat-uprowadzenie-rodzicielskie-Warszawa  / adwokat-Warszawa / adwokat-Sierpc / adwokat-Mława