Warunkowe przedterminowe zwolnienie

kalendarz  18 lutego 2023  |  ikona    |  komentarze  0 Komentarzy

Warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności – wprowadzenie

Warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności. Czy całość kary pozbawienia wolności muszę odbyć? Czy istnieje możliwość wcześniejszego wyjścia na wolność? Z takimi pytaniami ze strony moich klientów odbywających w więzieniu wyrok pozbawienia wolności spotkałem się nie raz. Odpowiedź jest pozytywna – tak, istniej możliwość wcześniejszego opuszczenia zakładu karnego. Czy łatwo skorzystać z tego dobrodziejstwa? Jakie warunki należy spełnić, aby móc wcześniej opuścić więzienie? O tym w niniejszym wpisie.

Z uwagi na dynamikę zmian legislacyjnych, niniejszy wpis dotyczyć będzie stanu prawnego na dzień 14.03.2023 (wejście w życie kolejnych zmian kodeksu karnego).

 

 

Warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności – przesłanki

O warunkowym zwolnieniu z odbycia reszty kary pozbawienia wolności mówią art. 77-82 kodeksu karnego. Zgodnie z art. 77 § 1 kodeksu karnego – Skazanego na karę pozbawienia wolności sąd może warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary tylko wówczas, gdy jego postawa, właściwości i warunki osobiste, okoliczności popełnienia przestępstwa oraz zachowanie po jego popełnieniu i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie stosował się do orzeczonego środka karnego lub zabezpieczającego i przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa.

 

Z powyższego przepisu wynikają następujące przesłanki:

  1. skazany musi zostać na karę pozbawienia wolności (warunkowe przedterminowe zwolnienie nie obejmuje skazanych, wobec których zarządzono wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności w zamian za nieuiszczoną grzywnę lub niewykonaną karę ograniczenia wolności);
  2. postawa, właściwości i warunki osobiste – uzasadniają przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie stosował się do orzeczonego środka karnego lub zabezpieczającego i przestrzegał porządku prawnego;
  3. okoliczności popełnienia przestępstwa oraz zachowanie po jego popełnieniu i w czasie odbywania kary – uzasadniają przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie stosował się do orzeczonego środka karnego lub zabezpieczającego i przestrzegał porządku prawnego.

 

Warunkowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności nie ma zastosowania do osób ukaranych karą aresztu za wykroczenie. Z instytucji warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia wolności może skorzystać osoba skazana na karę aresztu wojskowego. Dla skorzystania z warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbywania reszty kary pozbawienia wolności nie ma znaczenia charakter przestępstwa, za które sprawca odbywa karę pozbawienia wolności. Z uwagi na „warunkowość” zwolnienia, łączy się ono z wyznaczonym przez sąd okresem próby, który jest swoistego rodzaju „straszakiem” dla skazanego – w przypadku popadnięcia w konflikt z prawem lub niestosowania się do nałożonych na niego obowiązków (w tym współpracy z kuratorem sądowym) warunkowe zwolnienie zostanie odwołane.  Warunkowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności jest fakultatywne – sąd może, ale nie musi uwzględnić wniosku. Sąd rozpoznający wniosek musi nabrać przekonania, że skazany, po zwolnieniu go z więzienia, będzie stosował się do orzeczonego środka karnego lub zabezpieczającego i przestrzegał porządku prawnego.

 

 

Dożywotnie pozbawienie wolności a warunkowe przedterminowe zwolnienie

Wymierzając karę dożywotniego pozbawienia wolności sprawcy za czyn popełniony przez niego po prawomocnym skazaniu za przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu, wolności, wolności seksualnej, bezpieczeństwu powszechnemu lub za przestępstwo o charakterze terrorystycznym na karę dożywotniego pozbawienia wolności albo karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 20 lat, sąd może orzec zakaz warunkowego zwolnienia. (art. 77 § 3 kodeksu karnego)

 

Wymierzając karę dożywotniego pozbawienia wolności, sąd może orzec zakaz warunkowego zwolnienia sprawcy, jeżeli charakter i okoliczności czynu oraz właściwości osobiste sprawcy wskazują, iż jego pozostawanie na wolności spowoduje trwałe niebezpieczeństwo dla życia, zdrowia, wolności lub wolności seksualnej innych osób. (art. 77 § 4 kodeksu karnego)

 

 

Okres próby     

W razie warunkowego zwolnienia czas pozostały do odbycia kary stanowi okres próby, który jednak nie może być krótszy niż 2 lata ani dłuższy niż 5 lat.

  • Jeżeli skazanym jest osoba określona w art. 64 § 2 kodeksu karnego lub art. 64a kodeksu karnego, okres próby nie może być krótszy niż 3 lata.
  • W razie warunkowego zwolnienia z kary pozbawienia wolności w wymiarze 25 lat lub surowszym okres próby wynosi 10 lat.
  • W razie warunkowego zwolnienia z kary dożywotniego pozbawienia wolności okres próby trwa dożywotnio.

 

 

Warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności a zachowanie skazanego

Dla otrzymania warunkowego przedterminowego zwolnienia z pozostałej kary pozbawienia wolności istotne jest zachowanie skazanego – po popełnieniu przestępstwa i w czasie odbywania kary. Zaznaczyć należy, iż zachowanie poprawne – standardowe jest niewystarczające !!! Więzień obowiązany jest przestrzegać regulaminu więziennego i poleceń osób uprawnionych do ich wydawania. „Do zwolnienia nie wystarczy, że odbywając karę, skazany zachowuje się poprawnie. Zachowanie poprawne w zakładzie karnym nie jest niczym nadzwyczajnym, ale normalnym postępowaniem osoby odbywającej karę pozbawienia wolności.” [Postanowienie SA w Krakowie z 5.03.2012 r., II AKzw 84/12]

 

„Dla stwierdzenia pozytywnej prognozy kryminalnej potrzebne jest postępowanie skazanego w zakładzie karnym powyżej normy wyrażającej się biernym podporządkowaniem się wymaganiom stawianym osobom odbywającym karę, a to aktywność skazanego w dążeniu do wykazania gotowości respektowania zasad współżycia w społeczeństwie” [Postanowienie SA w Krakowie z 8.03.2012 r., II AKzw 113/12]

 

 

Czy kara dyscyplinarna przekreśla starania o warunkowe przedterminowe zwolnienie z pozostałej kary pozbawienia wolności?

Nie. Fakt ukarania w więzieniu karą dyscyplinarną skazanego odbywającego karę pozbawienia wolności nie upoważnia sądu penitencjarnego do wywiedzenia jednoznacznych negatywnych wniosków co do zachowania skazanego w przyszłości na wolności. Ocena zachowania skazanego w czasie odbywania kary pozbawienia wolności nie może się opierać na jednostkowych (jednorazowych) sytuacjach – sąd musi wziąć pod uwagę całość zachowania skazanego.

 

 

Czy przynależność skazanego do podkultury więziennej tzw. „grypsera” przekreśla starania o warunkowe przedterminowe zwolnienie z pozostałej kary pozbawienia wolności?

Nie. Skoro skazany dobrze sprawuje się w trakcie odbywania kary, to jedynie deklarowany udział w podkulturze więziennej, bez bliższego rozważenia treści i uwarunkowań tego zachowania, nie może przekreślać możliwości postawienia pozytywnej prognozy kryminologicznej. Zwłaszcza, kiedy uwzględni się okoliczność, że skazany po raz pierwszy odbywa karę pozbawienia wolności, a zatem nie jest recydywistą penitencjarnym i do tej pory nie dostrzeżono u niego żadnych negatywnych zachowań, związanych z omawianą przynależnością subkulturową. […] Należy podkreślić, iż skazany jest systematycznie nagradzany, a poza tym nie został ani razu ukarany dyscyplinarnie. Jeden raz przeprowadzono z nim dyscyplinującą rozmowę za wykonywanie ćwiczeń sportowych (pompek) w celi mieszkalnej. Skazany przestrzega regulaminu, jest bardzo grzeczny i prezentuje właściwy stosunek do przełożonych, dobrze też układa sobie relacje ze współosadzonymi, nie przejawia tendencji do dominacji czy agresji. I choć należy do podkultury więziennej „grypsujących”, to jednak nie zostały odnotowane negatywne przejawy na tym tle.” [Postanowienie SA w Szczecinie z 25.10.2011 r., II AKzw 808/11]

 

 

Po jakim czasie można warunkowo zwolnić skazanego?

Jeżeli skazany odbywa karę pozbawienia wolności można zwolnić go warunkowo z odbycia reszty kary pozbawienia wolności:

  • po odbyciu co najmniej połowy kary;
  • przy karze pozbawienia wolności co najmniej 25 lat – po odbyciu co najmniej 15 lat kary;
  • przy recydywie (art. 64 § 1 kodeksu karnego) – po odbyciu 2/3 kary;
  • przy multirecydywie (art. 64 § 2 kodeksu karnego) oraz w zakresie art. 64a kodeksu karnego – po odbyciu 3/4 kary;
  • przy karze dożywotniego pozbawienia wolności – po odbyciu 30 lat kary;
  • Skazanego można, niezależnie od warunków określonych w art. 78 § 1 lub 2 kodeksu karnego, zwolnić warunkowo po odbyciu 25 lat pozbawienia wolności.

 

 

Kto może złożyć wniosek o warunkowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności ?

Wniosek o warunkowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności może złożyć skazany lub jego obrońca, dyrektor zakładu karnego w którym skazany przebywa, sądowy kurator zawodowy lub prokurator. Sprawa może toczyć się też „z urzędu”. Posiedzenie w przedmiocie warunkowego zwolnienia odbywa się w zakładzie karnym, względnie – jeżeli skazany przebywa na wolności np. uzyskał przerwę w karze – w sądzie penitencjarnym, którym jest sąd okręgowy, właściwy dla miejsca pobytu skazanego. Jeżeli wniosek o warunkowe zwolnienie z reszty kary pozbawienia wolności składa dyrektor zakładu karnego to jednocześnie przesyła on opinię sporządzoną przez administrację zakładu karnego zawierającą w szczególności prognozę kryminologiczno – społeczną o skazanym. W innych przypadkach opinię tę dyrektor zakładu karnego przesyła na żądanie sądu penitencjarnego lub na prośbę skazanego składającego wniosek o warunkowe zwolnienie. Na postanowienie w przedmiocie warunkowego zwolnienia przysługuje zażalenie.

 

Jeżeli w okresie próby i w ciągu 6 miesięcy od jej zakończenia nie odwołano warunkowego zwolnienia, karę uważa się za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia.

 

 

 

Jeżeli jest prowadzone wobec Ciebie postępowanie w prokuraturze, próbujesz uzyskać korzystne dla siebie rozstrzygnięcie sprawy sądowej, potrzebujesz profesjonalnej pomocy adwokata – zapraszamy do kontaktu. Adwokat Michał Dobies specjalizuje się w prowadzeniu spraw karnych, rodzinnych i spadkowych. Zapraszamy do siedziby głównej Kancelarii Adwokackiej w Warszawie lub Filii Kancelarii w Żurominie.

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Prawo karne

Zobacz również

Przedawnienie karalności w prawie karnym –...

Przedawnienie karalności w prawie karnym określa, po jakim czasie od popełnienia przestępstwa nie można już pociągnąć sprawcy do odpowiedzialności karnej,…

Czytaj dalej

Konfiskata samochodu za jazdę po alkoholu

Konfiskata samochodu za jazdę po alkoholu Konfiskata samochodu za jazdę po alkoholu. Dnia 14 marca 2024 roku weszła w życie…

Czytaj dalej

Wstrzymanie wykonania kary pozbawienia wolności

Wstrzymanie wykonania kary pozbawienia wolności – wprowadzenie Wstrzymanie wykonania kary pozbawienia wolności. Wyrok – kara pozbawienia wolności i co teraz?…

Czytaj dalej