Dozór elektroniczny, czyli sposób na odbywanie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym

kalendarz  6 kwietnia 2020  |  ikona    |  komentarze  0 Komentarzy

System dozoru elektronicznego (SDE) – wprowadzenie

Często bywa tak, że mimo wielu pozytywnych okoliczności sąd wymierza karę pozbawienia wolności z dolnej granicy ustawowego zagrożenia, bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Co wtedy? Czy nie ma już dla nas wyjścia? Co robić? Czekać na termin zgłoszenia się do zakładu karnego, zgłosić się i odbyć karę w zakładzie? Warto walczyć do końca. Pierwsze na co należy zwrócić uwagę to wysokość orzeczonej kary. Jeżeli sąd orzekł karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą roku, możemy starać się o warunkowe zawieszenie jej wykonania. Jeżeli sąd orzekł karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy albo pozostało nam do odbycia maksymalnie 6 miesięcy z kary pozbawienia wolności zasądzonej do 3 lat, możemy złożyć wniosek o odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego. Co to jest dozór elektroniczny? Jakie warunki należy spełnić, aby skorzystać z tej instytucji? Zapraszam do lektury.

 

Dozór elektroniczny – uwagi ogólne

Informacje o dozorze elektronicznym możemy znaleźć w kodeksie karnym wykonawczym. Dozór elektroniczny jest to nic innego jak kontrola zachowania skazanego przy użyciu środków technicznych. System dozoru elektronicznego to zaś ogół metod postępowania i środków technicznych służących do wykonywania dozoru elektronicznego. Karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego wykonuje się jako dozór stacjonarny (przebywanie przez skazanego w określonych dniach tygodnia i godzinach we wskazanym przez sąd miejscu). Do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, z dozoru elektronicznego mógł skorzystać tylko sprawca przestępstwa, wobec którego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku.

Wskazana wyżej ustawa zmieniła art. 43la § 1 pkt 1 i § 6 kodeksu karnego wykonawczego w ten sposób, że pozwala na skorzystanie z SDE sprawcy, wobec którego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą roku i 6 miesięcy albo wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności w wymiarze niższym niż 3 lata i któremu do odbycia w zakładzie karnym pozostała część tej kary w wymiarze nie większym niż 6 miesięcy.

 

Przesłanki zastosowania dozoru elektronicznego

Aby skazany mógł skorzystać z instytucji dozoru elektronicznego muszą zostać spełnione łącznie poniższe warunki:

  1. wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy albo wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności w wymiarze niższym niż 3 lata i któremu do odbycia w zakładzie karnym pozostała część tej kary w wymiarze nie większym niż 6 miesięcy a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 2 kodeksu karnego (recydywa wielokrotna);
  2. jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary;
  3. skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;
  4. osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły (pisemną) zgodę na odbywanie przez skazanego kary w systemie dozoru elektronicznego w ich wspólnym miejscu zamieszkania oraz na umożliwienie podmiotowi dozorującemu przeprowadzenie czynności kontrolnych;
  5. odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne, o których mowa w art. 43h kodeksu karnego wykonawczego.

 

Do którego sądu należy złożyć wniosek o dozór elektroniczny?

Sądem penitencjarnym jest sąd okręgowy. Właściwy jest ten sąd penitencjarny, w którego okręgu przebywa skazany, chyba że ustawa stanowi inaczej. Wniosek o wyrażenie zgody na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego składa się na piśmie wraz z uzasadnieniem. Do wniosku należy dołączyć pisemną zgodę osób pełnoletnich zamieszkujących wspólnie ze skazanym na odbywanie przez skazanego kary w systemie dozoru elektronicznego w ich wspólnym miejscu zamieszkania oraz na umożliwienie podmiotowi dozorującemu przeprowadzenie czynności kontrolnych. Sąd penitencjarny wydaje postanowienie w terminie 30 dni od dnia wpływu wniosku. Ponowny wniosek o udzielenie zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego, w tej samej sprawie, można złożyć po upływie 3 miesięcy od dnia wydania postanowienia o odmowie udzielenia tego zezwolenia.

 

Treść postanowienia

W postanowieniu o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd penitencjarny:

  • określa miejsce, czas, rodzaj lub sposób wykonywania nałożonych obowiązków oraz rodzaj podlegających zainstalowaniu środków technicznych;
  • wyznacza termin i określa sposób zgłoszenia przez skazanego podmiotowi dozorującemu gotowości do zainstalowania rejestratora stacjonarnego lub przenośnego lub nadajnika.

Kilka praktycznych uwag:

W pierwszym punkcie postanowienia, sąd określa miejsce (adres), w którym skazany ma obowiązek pozostawania. W drugim punkcie postanowienia sąd określa przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia, w których skazany ma prawo się oddalić z miejsca stałego pobytu. Wskazuje również cel np. w celu wykonywania pracy zarobkowej, dokonania zakupów czy utrzymywania więzi rodzinnych. Kolejno – sąd nakłada na skazanego obowiązki dotyczące jego zachowania np. powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających [trzeci pkt postanowienia]. Następnie sąd wskazuje obowiązki związane z techniczną stroną SDE (założenie nadajnika na nogę skazanego, zainstalowanie stacjonarnego urządzenia monitorującego w miejscu stałego pobytu skazanego) [czwarty pkt postanowienia]. Zazwyczaj w ostatnim punkcie postanowienia sąd wyznacza skazanemu termin (nie dłużej niż 24 godziny od daty ogłoszenia/doręczenia postanowienia o udzieleniu zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego), celem zgłoszenia upoważnionemu podmiotowi dozorującemu gotowości do zainstalowania elektronicznego urządzenia rejestrującego i założenia nadajnika.

 

Obowiązki skazanego, wobec którego stosowany jest dozór elektroniczny

Po pierwsze, skazany ma obowiązek zgłosić podmiotowi dozorującemu, w terminie i w sposób, które zostały określone przez sąd, gotowość do instalacji środków technicznych.

Po drugie – skazany, wobec którego wykonywany jest dozór elektroniczny, ma obowiązek:

  • nieprzerwanie nosić nadajnik,
  • dbać o powierzone mu środki techniczne,
  • udostępniać podmiotowi dozorującemu powierzone środki techniczne do kontroli, naprawy lub wymiany na każde żądanie tego podmiotu, w tym również umożliwiając pracownikom tego podmiotu wejście do pomieszczeń, w których skazany przebywa, lub na nieruchomość stanowiącą jego własność lub będącą w jego zarządzie,
  • udzielać prezesowi sądu lub upoważnionemu sędziemu, sądowemu kuratorowi zawodowemu, podmiotowi dozorującemu i podmiotowi prowadzącemu centralę monitorowania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary i wykonywania nałożonych obowiązków oraz stawiać się na wezwania sędziego i kuratora.

Po trzecie – skazany, wobec którego wykonywany jest dozór stacjonarny, ma ponadto obowiązek:

  • pozostawać we wskazanym przez sąd miejscu w wyznaczonym czasie;
  • odbierać połączenia przychodzące do rejestratora stacjonarnego;
  • umożliwiać sądowemu kuratorowi zawodowemu wejście do mieszkania lub na nieruchomość, gdzie zainstalowano rejestrator;
  • udzielać osobom upoważnionym, na ich żądanie, wyjaśnień, również przy użyciu rejestratora stacjonarnego.

 

 

Moim zdaniem:

Zmieniony przepis kodeksu karnego wykonawczego daje możliwość starania się o tzw. bransoletkę wielu skazanym, dotychczas nieobjętym tym dobrodziejstwem. Należy bowiem mieć na uwadze, że poprzednia regulacja – warunek kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej roku, była regulacją dosyć rygorystyczną. Kara pozbawienia wolności nieprzekraczająca roku jest karą często „z dolnej półki”, karą zapadającą za popełnienie przestępstwa o niskiej społecznej szkodliwości. Co prawda okres kary, który jest wymogiem starania się o dozór elektroniczny, został tylko nieznacznie rozszerzony (z roku do roku i 6 miesięcy), niemniej jednak, w mojej ocenie, wpłynie to w pozytywny sposób na resocjalizację skazanego. Inaczej bowiem przebiega resocjalizacja w warunkach wolnościowych, inaczej w jednostce penitencjarnej.

 

Sąd wydał wobec Ciebie karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą roku i 6 miesięcy? Chcesz złożyć wniosek o dozór elektroniczny lecz nie wiesz jak? Kancelaria Adwokacka Adwokat Michał Dobies świadczy pomoc prawną z zakresu prawa karnego, w tym zakresu SDE. Zapraszamy do kontaktu oraz odwiedzania biura w Warszawie oraz w Żurominie.

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Prawo karne

Zobacz również

Przedawnienie karalności w prawie karnym –...

Przedawnienie karalności w prawie karnym określa, po jakim czasie od popełnienia przestępstwa nie można już pociągnąć sprawcy do odpowiedzialności karnej,…

Czytaj dalej

Konfiskata samochodu za jazdę po alkoholu

Konfiskata samochodu za jazdę po alkoholu Konfiskata samochodu za jazdę po alkoholu. Dnia 14 marca 2024 roku weszła w życie…

Czytaj dalej

Wstrzymanie wykonania kary pozbawienia wolności

Wstrzymanie wykonania kary pozbawienia wolności – wprowadzenie Wstrzymanie wykonania kary pozbawienia wolności. Wyrok – kara pozbawienia wolności i co teraz?…

Czytaj dalej