Alimenty na dziecko. Do kiedy istnieje obowiązek alimentacyjny? Od czego zależy wysokość alimentów?

Alimenty na dziecko – wprowadzenie

Hasło „alimenty na dziecko” niejednokrotnie, tak w życiu codziennym jak i na sali sądowej, budzi wiele emocji. Inicjując sprawę rozwodową należy liczyć się z obowiązkiem alimentacyjnym wobec dziecka lub/oraz współmałżonka. O alimentach, których może domagać się były małżonek pisałem w jednym z poprzednich artykułów. Dziś postaram się wyjaśnić kwestię alimentów na dziecko, do których regulowania obowiązani są rodzice.

Obowiązek alimentacyjny obciąża w pierwszej kolejności krewnych w linii prostej, kolejno rodzeństwo (patrz art. 128 k.r.o). Ustawodawca użył ogólnego sformułowania „krewnych w linii prostej”, nie zawężając go do rodziców. Wskazane określenie dotyczy wstępnych i zstępnych. Taka konstrukcja przepisu ma za zadanie odzwierciedlać moralny obowiązek pomocy rodziców/dziadków wobec swoich dzieci/wnuków i vice versa.

 

 

Do kiedy trwa obowiązek alimentacyjny rodzica wobec dziecka?

Wbrew społecznemu przekonaniu ani ukończenie 18. roku życia, ani ukończenie szkoły nie zwalnia automatycznie rodzica z obowiązku alimentacyjnego wobec swojego dziecka. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie określa górnej granicy wieku dziecka, do której rodzic jest obowiązany płacić na nie alimenty. Co więcej, również ukończenie studiów przez dziecko nie zwalnia automatycznie rodzica z wywiązywania się przez niego z obowiązku alimentacyjnego. Na poparcie powyższego pozwolę sobie przytoczyć tezę jednego z wyroków: „Obowiązek alimentacyjny rodziców względem ich dzieci nie jest ograniczony terminem, a osiągnięcie przez dziecko określonego wieku nie stanowi przesłanki jego uchylenia. Nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez alimentowanego określonego wykształcenia. Zależy on jedynie od tego, czy dziecko jest w stanie utrzymać się samodzielnie.” [wyrok SO w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 12.05.2014 r., sygn. akt II CA 224/14, LEX nr 1682435]

 

 

W takim razie, czy do końca życia rodzic będzie musiał płacić alimenty na dziecko?

Hipotetycznie istnieje taka możliwość. Jeżeli pełnoletnie dziecko dokłada starań celem samodzielnego utrzymania się, ale z przyczyn losowych lub obiektywnych (sytuacja na rynku pracy, brak odpowiedniego wykształcenia, choroba, niepełnosprawność) nie jest w stanie zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych, obowiązek alimentacyjny rodzica wobec takiego dziecka trwać będzie nadal. Powyższą sytuację należy odróżnić od tej, w której pełnoletnie dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania. Dla przykładu – dziecko nie zdaje do kolejnej klasy, nie zalicza kolejnego roku na studiach, nie podejmuje dalszego kształcenia, na odbywa praktyk bądź innego przyuczenia do zawodu, nie szuka pracy. W takiej sytuacji rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych na rzecz swojego pełnoletniego dziecka.

Ogólnie, rodzice mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na dziecko, gdy:

• dziecko jest w stanie samodzielnie się utrzymać.
• dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
• dziecko nie znajduje się w niedostatku.
• alimenty połączone są z nadmiernym uszczerbkiem dla rodziców. (Niniejsza przyczyna dotyczy tylko dziecka pełnoletniego.)
  
• dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. (Niniejsza przyczyna dotyczy tylko dziecka pełnoletniego.)
• żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. (Niniejsza przyczyna nie dotyczy małoletniego dziecka.)

 

 

W jakiej wysokości sąd zasądzi alimenty na dziecko?

Na wysokość alimentów wpływ ma wiele czynników. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy po pierwsze – od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Są to podstawowe potrzeby, które pozwalają na zwykłą egzystencję. Dla przykładu zaliczyć do nich należy m.in. wyżywienie, ubrania, koszty mieszkania, koszty leczenia i rehabilitacji, koszty środków higieny, edukacji, wypoczynku czy zajęć dodatkowych.

Po drugie – od zarobkowych możliwości zobowiązanego. Często dochodzi do błędnego zrozumienia wskazanej wytycznej. Nie chodzi bowiem o to ile obowiązany do łożenia alimentów zarabia aktualnie, lecz o to ile mógłby zarabiać dokładając wszelkich starań i wykorzystując w pełni swoje zdolności umysłowe czy siłę fizyczną. 

Po trzecie – od majątkowych możliwości zobowiązanego. Chodzi o dochody jakie zobowiązany mógłby uzyskiwać ze składników majątkowych należących do niego np. z wynajmu mieszkania.

Po czwarte – od osobistych starań zobowiązanego o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego. Pojęcie „obowiązku alimentacyjnego” nie jest tożsame ze świadczeniem pieniężnym. Mówiąc „alimenty” mamy zazwyczaj na myśli świadczenie pieniężne. Niemniej jednak w zakresie pojęciowym obowiązku alimentacyjnego mieszczą się również osobiste starania obowiązanego o utrzymanie lub wychowanie uprawnionego. Niniejsza wytyczna ma zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej.

 

Ponadto pamiętać należy, że dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej.

 

Czy istnieje możliwość „odwrócenia sytuacji” i żądania przez rodzica alimentów od dziecka?

Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje taką możliwość. Spraw o alimenty od dziecka na rzecz rodzica z roku na rok przybywa w sądach. Niemniej jednak inicjowanie tego typu spraw często postrzegane jest jako chęć zysku przez rodzica, który po latach braku kontaktu nagle przypomina sobie o swoich dzieciach, a szczególnie o ich majątku. Ma to oddźwięk społecznie negatywny. Na temat alimentów od dziecka na rzecz rodzica przeczytasz więcej tutaj.

 

Zastanawiasz się czy istnieje możliwość obniżenia alimentów? A może chciałabyś/chciałbyś, aby drugi rodzic płacił alimenty na dziecko w wyższej kwocie i zastanawiasz się czy jest to możliwe? Zapraszam do lektury niniejszego artykułu, w którym omawiam tematykę zmiany wysokości alimentów.

 

Gdzie zgłosić się w przypadku, gdy egzekucja alimentów jest nieskuteczna? Co to jest Fundusz Alimentacyjny? Więcej na ten temat przeczytasz tutaj.

 

Chcesz zainicjować sprawę o alimenty na dziecko, ale nie wiesz jak sporządzić odpowiednie pismo procesowe? Potrzebujesz porady prawnej dotyczącej alimentów? Zapraszam do kontaktu. Kancelaria Adwokacka Adwokat Michał Dobies świadczy kompleksową obsługę prawną w zakresie prawa rodzinnego.