Rozbój – przestępstwo z art. 280 kodeksu karnego

Rozbój – wprowadzenie

Rozbój. O przestępstwie rozboju stanowi art. 280 kodeksu karnego. Według § 1 kto kradnie, używając przemocy wobec osoby lub grożąc natychmiastowym jej użyciem albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. § 2 zaś stanowi, że jeżeli sprawca rozboju posługuje się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo działa w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu lub wspólnie z inną osobą, która posługuje się taką bronią, przedmiotem, środkiem lub sposobem, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. Przepis ten na pierwszy rzut oka brzmi zawile, wręcz enigmatycznie. W związku z tym krok po kroku postaram się w niniejszym wpisie dokonać jego analizy.

 

Czym w takim razie jest rozbój?

Najprościej rzecz ujmując, rozbój jako przestępstwo jest kwalifikowaną postacią kradzieży. Środkiem, który ma umożliwić sprawcy dokonanie przestępstwa kradzieży, jest uprzednie użycie przez niego przemocy, groźby albo doprowadzenie pokrzywdzonego do stanu nieprzytomności lub bezbronności. Rozbój jest jednym z przestępstw przeciwko mieniu. Jest przestępstwem umyślnym, sprawca musi mieć zamiar jego popełnienia. Przestępstwo rozboju jest przestępstwem powszechnym, co oznacza że każdy może być sprawcą rozboju. Jest ścigane z oskarżenia publicznego.

Rozbój a użycie przemocy. Użycie przemocy polega na fizycznym i bezpośrednim oddziaływaniu na pokrzywdzonego. Ma na celu przełamanie lub uniemożliwienie jego oporu.

Rozbój a groźba natychmiastowego użycia przemocy. Jest to wyrażona przez sprawcę przestępstwa zapowiedź możliwości użycia przemocy. Celem groźby jest wpłynięcie na psychikę ofiary i złamanie jej oporu.

Rozbój a stan nieprzytomności. Stan nieprzytomności to sytuacja, w której ofiara rozboju jest pozbawiona świadomości. Stan ten uniemożliwia podejmowanie jakichkolwiek czynności.

Rozbój a stan bezbronności. Stan bezbronności to stan niemocy, niemożności reakcji, brak możliwości fizycznego stawienia oporu przez pokrzywdzonego rozbojem np. z uwagi na to, że jest on związany sznurem. Stan ten może być również wywołany podaniem ofierze środków farmakologicznych, może być również spowodowany okolicznościami faktycznymi np. wielu napastników – co sprawia, że przewaga liczebna napastników paraliżuje opór pokrzywdzonego.

 

Przestępstwo rozboju – typ kwalifikowany

Artykuł 280 § 2 k.k. wskazuje na kwalifikowaną postać rozboju. Dla przyjęcia tej niekorzystnej dla sprawcy kwalifikacji prawnej, konieczny jest wymóg, aby sprawca w chwili dokonywania przestępstwa posługiwał się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo działał w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu lub wspólnie z inną osobą, która posługiwała się taką bronią, przedmiotem, środkiem lub sposobem.

 

1. Broń palna, nóż – Ustawodawca mówi o „posłużeniu się” nie zaś o „użyciu”. Czasownik posługiwać jest zakresowo szerszym niż używać. W związku z tym dla zaistnienia przestępstwa nie jest konieczne np. oddanie strzału z broni, lecz wystarczy samo celowe okazanie pokrzywdzonemu broni, noża, aby wzbudzić w nim obawy użycia. Bez znaczenia jest to czy broń jest nabita.
2. Inny podobnie niebezpieczny przedmiot – W tym wypadku, przy ocenie owego przedmiotu sąd będzie brał pod uwagę właściwości samego przedmiotu, nie zaś sposób jego użycia. W orzecznictwie za inny podobnie niebezpieczny przedmiot uznano m.in.: kij bejsbolowy, młotek, siekierę, nunczako, kastet, pałkę typu tonfa, rozbitą butelkę tzw. tulipan (katalog otwarty).

 

Co w takim razie „innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem” nie jest?

I tu również jest katalog otwarty takich przedmiotów. Po analizie orzecznictwa, dla przykładu można wymienić: całą butelkę, pałkę teleskopową, kulę ortopedyczną, klucz monterski.

 

3. Środek obezwładniający – To wszelkiego rodzaju substancje chemiczne i farmakologiczne, które posiadają właściwość wpływania na procesy psychiczne. Wywołują paraliż, ograniczenie lub wyłączenie zdolności poruszania się. Przykładem takiego środka jest miotacz gazu.
4. Działanie w inny sposób bezpośrednio zagrażające życiu – To pozostałe, inne zachowanie, które nie polega na posługiwaniu się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym. Jest to zachowanie bliżej nieskonkretyzowane w orzecznictwie i doktrynie. Konieczne jest tu jednak wykazanie, że zachowanie sprawcy stworzyło bezpośrednie zagrożenie dla życia ofiary rozboju.

 

Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawach karnych? Chciałbyś skonsultować swoją sytuację procesową? Toczy się wobec Ciebie sprawa o rozbój? A może nie wiesz jak przygotować się do sprawy sądowej? Adwokat Michał Dobies podejmuje się prowadzenia spraw karnych. Mecenas udziela porad prawnych oraz reprezentuje klienta na rozprawach. Zapraszamy do kontaktu. Zapraszamy również do odwiedzania biura w Warszawie oraz Filii w Żurominie. Jesteśmy dostępni pod numerem telefonu oraz e-mailem podanym w zakładce KONTAKT.