Opieka naprzemienna nad dzieckiem

Opieka naprzemienna – uwagi ogólne

Opieka naprzemienna. W niniejszym wpisie poruszę tematykę coraz częściej spotykaną w sprawach rozwodowych, mianowicie rozstrzygnięcie o opiece naprzemiennej nad małoletnim dzieckiem stron. Czym jest opieka naprzemienna? Definicji pojęcia zbędnie szukać w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Przyjmuje się, że jest to sposób sprawowania opieki nad małoletnimi dziećmi stron polegający na przebywaniu dziecka pod opieką raz jednego rodzica raz drugiego. Okresy przebywania dziecka przy danym rodzicu są albo identyczne np. dwa tygodnie dziecko spędza u ojca, kolejne dwa tygodnie u matki, albo zbliżone np. 60%  do 40% czasu. W przypadku opieki naprzemiennej dziecko ma dwa domy – dom taty i dom mamy. Czy opieka naprzemienna ma wpływ na obowiązek alimentacyjny? Zapraszam do dalszej lektury.

 

Kiedy istnieją szanse na ustalenie opieki naprzemiennej?

Po pierwsze, rodzice powinni umieć porozumieć się ze sobą w sprawach dotyczących dziecka, po drugie – takie rozstrzygnięcie musi być zgodne z dobrem dziecka. Opieka naprzemienna jest wynikiem ugody stron, wspólnego zgodnego stanowiska. Jeżeli brak porozumienia między stronami, nawet w innych, pobocznych kwestiach np. istnieje spór co do kwestii ponoszenia kosztów utrzymania dziecka (kto? ile? za co? na co?), spór co do kwestii związanych z leczeniem czy edukacją dziecka, szanse na orzeczenie opieki naprzemiennej diametralnie maleją. Już tylko powyższe pokazuje, że opieka naprzemienna w sytuacji sprzeczek i nieporozumień między rodzicami w dłuższej perspektywie mogłaby się nie sprawdzić.

 

Opieka naprzemienna a brak zgody jednego z rodziców

Zdarzają się sytuacje, choć nieliczne, że na opiekę naprzemienną nie wyraża zgody jeden z rodziców. Czy jest możliwe w takiej sytuacji ustanowienie opieki naprzemiennej? Oczywiście. Jako uzasadnienie należy tu podać właśnie szeroko rozumiane dobro dziecka. Ustanowienie opieki naprzemiennej w sytuacji kiedy jeden z rodziców nie wyraża na nią zgody najczęściej jest poprzedzone opinią OZSS i wnioskami z niej płynącymi, dającymi „zielone światło” na wydanie przez sąd takiego rozstrzygnięcia.

 

Wady i zalety opieki naprzemiennej

 

Zalety

Każde z rozstrzygnięć dotyczących dziecka niesie za sobą pewne konsekwencje, ma też swoje wady i zalety. Jeżeli chodzi o opiekę naprzemienną do istotnych zalet zaliczyć należy m.in.: zachowanie silnej więzi emocjonalnej dziecka z każdym z rodziców, równy wkład każdego rodzica w rozwój dziecka, faktyczny kontakt dziecka z obojgiem rodziców, możliwość poznania przez dziecko szerszego środowiska (zarówno ze strony ojca jak i matki), możliwość utrzymywania przez dziecko kontaktów zarówno z rodziną ojca jak i matki.

 

Wady

Do wad opieki naprzemiennej należy zaliczyć: brak stabilizacji życiowej związanej z przebywaniem na równi w dwóch domach oraz często odległość między domami rodziców. Zdarza się, że w szczególności małe dzieci mają trudność z przyzwyczajeniem się do „nowego”. Jest to naturalna reakcja dziecka, które jest zżyte ze swoimi rzeczami czy zabawkami. Odległość między miejscami zamieszkania rodziców to w mojej ocenie bardzo poważny problem, a może nawet i przeszkoda do ustalenia opieki naprzemiennej.

Po pierwsze, dziecko bardzo dużo czasu może spędzać w samochodzie, w trasie między domem A a domem B, powyższe wpływa na zmęczenie organizmu dziecka, zły nastrój dziecko, a finalnie może wpłynąć na zniechęcenie małoletniego czy stanowczy opór przed kolejną jazdą.

Po drugie, przebywanie przez dziecko w dwóch domach wpływa destrukcyjnie na więzi społeczne małoletniego np. osłabia relacje z rówieśnikami z przedszkola.

Zdarzają się sytuacje kiedy małoletni uczęszcza do dwóch przedszkoli na raz (w miejscowości A-dom matki i miejscowości B-dom ojca). Z jednej strony dziecko ma możliwość poznania innego środowiska, zawrzeć nowe znajomości – co należy ocenić pozytywnie, z drugiej zaś nie ma możliwości uczestniczenia w pełni w zajęciach edukacyjnych i kulturowych danej placówki (np. przedstawienie na Dzień Matki, do którego dzieci przygotowują się cały miesiąc – zaczyna przygotowania w placówce A, kiedy w dniu 26 maja będzie przebywało w placówce B) – co z oczywistych względów należy ocenić negatywnie.

 

Opieka naprzemienna a alimenty

Czy w przypadku opieki naprzemiennej koszty utrzymania dziecka rodzice ponoszą po połowie? Teoretycznie tak powinno być. Skoro dziecko przebywa w równym stopniu u każdego z rodziców to można by wnioskować, że również obowiązkiem alimentacyjnym winni być oni obciążeni w równej wysokości. Praktyka nie zawsze idzie w parze z teorią. Przypomnieć należy, że obowiązek alimentacyjny zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Brane pod uwagę są również osobiste starania o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego. Potrzeby małoletniego u każdego z rodziców są takie same. Nie można jednak bezrefleksyjnie przyjąć, że możliwości zarobkowe i majątkowe rodziców są zawsze takie same czy chociażby porównywalne.

 

Jeżeli istnieje znaczna dysproporcja pomiędzy możliwościami zarobkowymi i majątkowym rodziców, a nawet znaczna dysproporcja między faktycznie uzyskiwanymi zarobkami, sąd może zasądzić alimenty na małoletnie dziecko płatne przez jednego rodzica do rąk drugiego, mimo ustalenia opieki naprzemiennej. Zasądzenie alimentów będzie konieczne, aby zapewnić dziecku ten sam poziom życia u każdego z rodziców.

 

Podsumowanie

Rozstrzygając o opiece naprzemiennej sąd bierze pod uwagę nie tylko stanowisko przedstawione przez strony na rozprawie, nawet jeżeli jest ono zgodne, nie tylko szeroko pojęte dobro dziecka i zdanie dziecka. Dotychczasowe sprawowanie opieki nad dzieckiem, charaktery rodziców, umiejętności i chęci porozumienia się przez nich, więź emocjonalna dziecka z każdym z rodziców, odległość domów każdego z rodziców czy dotychczasowe zaangażowanie każdego rodzica w rozwój dziecka – to tylko z niektóre z wytycznych, które sąd uwzględnia rozstrzygając o opiece naprzemiennej.

 

 

Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawie o rozwód, separację, władzę rodzicielską czy alimenty? Chcesz uregulować kontakty z dzieckiem? Zapraszamy. Kancelaria Adwokacka mecenasa Michała Dobiesa podejmuje się prowadzenia spraw rodzinnych. Zapraszamy do kontaktu telefonicznego, mailowego oraz osobistego w biurze Kancelarii w Warszawie oraz Filii w Żurominie.