Ustalenie ojcostwa – wprowadzenie

Dzisiejszy wpis stanowi wstęp do kolejnego artykułu dotyczącego zaprzeczenia ojcostwa. Niemniej jednak, dla prawidłowego zrozumienia materii niezbędne jest łączne zapoznanie się z tematyką ustalenia ojcostwa jak i zaprzeczenia ojcostwa. Są to bowiem zagadnienia zbieżne ze sobą, oddziałujące na siebie. Czego tak naprawdę dotyczy ustalenie ojcostwa? Określenie, kto jest ojcem dziecka nie tylko kształtuje sytuację prawną dziecka (np. przy dziedziczeniu), ale reguluje kwestie życia codziennego.

 

Ustalenie ojcostwa – sposoby

Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje 3 sposoby ustalenia ojcostwa. Jest to katalog zamknięty. Zaliczyć do nich należy:

 

1. Domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki.
2. Uznanie ojcostwa.
3. Ustalenie ojcostwa na mocy orzeczenia sądu.

 

Ad 1. Domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki

Podstawową zasadą jest pochodzenie dziecka ze związku małżeńskiego. Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Sytuacja zdaje się być jasna i czytelna. Dla aktualizacji wskazanego sposobu kwestią podstawową jest czas urodzenia się dziecka.

UWAGA !!! Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji. Jest to o tyle ważne gdyż, małżeństwo trwa (czyli został spełniony wymóg, który wskazałem powyżej), ale pamiętać należy, że dla orzeczenia separacji prawnej konieczne jest stwierdzenie zupełnego rozkładu pożycia (możliwe, że więź fizyczna wcale nie istnieje). Z powyższego wypływa wniosek, że mimo iż małżeństwo formalnie jeszcze istnieje to konfrontując to z czasem urodzenia dziecka, nie ma miejsca domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki.

 

Drugie małżeństwo…

Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża.

 

Gdy ojcem dziecka nie jest mąż matki…

Co zrobić? Należy powyższe domniemania obalić. Jak to zrobić? Zainicjować sprawę o zaprzeczenie ojcostwa, o czym w kolejnym artykule.

 

Ad 2. Uznanie ojcostwa

Standardowo, uznanie ojcostwa następuje, gdy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, że jest ojcem dziecka. Oczywiście, dla skuteczności niniejszego oświadczenia konieczne jest potwierdzenie powyższego przez matkę dziecka. Może to zrobić w chwili składania przez ojca dziecka oświadczenia albo w ciągu trzech miesięcy. Uznanie ojcostwa nie może nastąpić, jeżeli toczy się w sądzie sprawa o ustalenie ojcostwa. Uznanie ojcostwa może nastąpić także przed sądem opiekuńczym, za granicą – przed polskim konsulem lub osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula. Wyjątkowa procedura składania oświadczenia o uznaniu ojcostwa wskazana jest w art. 74 § 1 k.r.o.

 

Ad 3. Ustalenie ojcostwa na mocy orzeczenia sądu

Kiedy dochodzi do sądowego ustalenia ojcostwa? Po pierwsze, kiedy dziecko pochodzi spoza małżeństwa oraz kiedy mężczyzna od którego dziecko pochodzi nie złoży oświadczenia przed kierownikiem USC. W takiej sytuacji ustalenie ojcostwa odbywa się zgodnie z domniemaniem prawnym, że ojcem dziecka jest ten, kto obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym, a nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka. „W procesie o ustalenie ojcostwa „obowiązkiem strony powodowej jest jedynie wykazanie obcowania pozwanego z matką dziecka w określonym w tym przepisie [tj. w art. 85 § 1 k.r.o. – przyp. aut.] okresie koncepcyjnym. Udowodnienie tej okoliczności stwarza domniemanie prawne ojcostwa pozwanego.”[Jędrejek Grzegorz, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, 2019]

 

Kto może wytoczyć powództwo o sądowe ustalenie ojcostwa?

Katalog osób jest zamknięty, należą do nich: dziecko, matka dziecka, domniemany ojciec dziecka, prokurator.

 

Jeżeli chcesz dowiedzieć czym różni się ustalenie ojcostwa od zaprzeczenia ojcostwa – zapraszam do zapoznania się z niniejszym artykułem.

 

 

Chcesz ustalić ojcostwo, ale nie wiesz jak? Chcesz zainicjować sprawę o zaprzeczenie ojcostwa i potrzebujesz profesjonalnej pomocy prawnej? Kancelaria Adwokacka Adwokat Michał Dobies z siedzibą w Warszawie i Filią w Żurominie specjalizuje się w szeroko pojętym prawie rodzinnym. Zapraszamy do kontaktu.