Zaprzeczenie ojcostwa – wprowadzenie

Niniejszy artykuł jest kontynuacją tematu związanego z kwestiami ojcostwa. W poprzednim wpisie wskazałem na ogólne założenia instytucji ustalenia ojcostwa. Dzisiejszy wpis dotyczy zaś zaprzeczenia ojcostwa. Ustalenie ojcostwa i zaprzeczenie ojcostwa są to sprawy związane ze sobą. Celem procesu o zaprzeczenie ojcostwa jest obalenie ustawowego domniemania, że dziecko pochodzi od męża matki. Postępowanie o ustalenie ojcostwa zaś ma na celu określenie, kto jest ojcem dziecka. Niejednokrotnie bowiem zdarzają się sytuacje, że dotychczasowy „tata” dowiaduje się o zdradzie żony, do której doszło kilka lat temu. W związku z tym budzi się w nas niepewność – czy na pewno to ja jestem ojcem dziecka? Co jeśli nasze dziecko jest wynikiem zdrady? Co teraz, czy powinienem złożyć pozew o rozwód? Robić testy na ojcostwo czy nie? O tym kto może wystąpić z powództwem o zaprzeczenie ojcostwa, jak przebiega taki proces, pokrótce opowiem w niniejszym wpisie. Zapraszam do lektury.

 

Kto może wystąpić z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa?

Katalog osób, które mogą zainicjować sprawę jest zamknięty. Z takim pozwem może wystąpić:

1. mąż matki (domniemany ojciec)
2. matka
3. dziecko
4. prokurator

 

W jakim terminie można wystąpić z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa?

Terminem wytoczenia powództwa są związane osoby z pkt 1-3 powyżej.

1. Mąż matki może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu roku od dnia, w którym dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi, nie później jednak niż do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletności.
2. Matka może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa swego męża w ciągu roku od dnia, w którym dowiedziała się, że dziecko od niego nie pochodzi, nie później jednak niż do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletności.
3. Dziecko po dojściu do pełnoletności może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu roku od dnia, w którym dowiedziało się, że nie pochodzi od męża swojej matki. Jeżeli dziecko dowiedziało się o tej okoliczności przed dniem osiągnięcia pełnoletności, termin do wytoczenia powództwa biegnie od dnia osiągnięcia pełnoletności.
4. Prokurator – nie jest związany żadnym terminem. Może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w każdym czasie. Jedynym wymogiem jaki musi spełnić jest wykazanie, że niniejsze powództwo jest konieczne ze względu na dobro dziecka lub ochronę interesu społecznego.

 

Kiedy można wystąpić z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa? Przesłanki

Nie ma ściśle określonych przyczyn, na podstawie których możemy wystąpić do sądu z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa. Jedyną przesłanką jest nasze subiektywne odczucie, że domniemany ojciec dziecka, w rzeczywistości nie jest jego ojcem. W takiej sytuacji konieczne jest wykazanie braku współżycia fizycznego przez małżonków w okresie poczęcia dziecka. Oprócz dowodu z przesłuchania stron, dokumentów, świadków, istotnym dowodem może okazać dowód z badań DNA.

 

Czy można odmówić badaniom DNA? Jaki dowód wtedy przeprowadzić?

Niejednokrotnie zdarza się, że mąż matki nie chce poddać się badaniom DNA. Często robi to z czystej złośliwości. Co wtedy? Jak mamy udowodnić, że nie jest on biologicznym ojcem naszego dziecka? Na szczęście Sąd Najwyższy wypowiedział się w tej sprawie. Wskazał, że w takiej sytuacji możliwe jest obalenie ustawowego domniemania innymi dowodami.

 

W sprawie o zaprzeczenie ojcostwa, jeżeli mąż matki odmawia, bez uzasadnionych powodów poddania się badaniu DNA i dowód ten w odniesieniu do stron procesu nie może być z tej przyczyny przeprowadzony, dopuszczalne jest obalenie domniemania ojcostwa męża matki wszystkimi innymi dowodami wykazującymi niepodobieństwo jego ojcostwa, w tym także dowodami wskazującymi, że ojcostwo innego mężczyzny jest dostatecznie pewne.

W szczególności w takiej sytuacji możliwe jest dopuszczenie dowodu z grupowego badania DNA matki, dziecka i domniemanego ojca dziecka, jeżeli wyrazi on na to zgodę. Wynik takiego badania, wskazujący z prawdopodobieństwem będącym praktycznie pewnością, że mężczyzna ten jest ojcem dziecka, pozwala uznać, iż wykazane zostało niepodobieństwo ojcostwa męża matki (art. 67 k.r.o.). [wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2005 r., sygn. akt IV CK 169/05]

 

 

Pewność dowodu z badań DNA

Dowód z badań DNA jest dowodem, którego wynik graniczy z pewnością. Niemniej jednak jego przeprowadzenie winno być poprzedzone przeprowadzeniem innych dowodów wykazujących, czy małżonkowie w okresie koncepcyjnych współżyli fizycznie ze sobą. W sytuacjach kiedy z okoliczności wynika, że do współżycia fizycznego między małżonkami dojść nie mogło np. z uwagi na tryb pracy małżonka (marynarz spędzający pół roku na morzu), dowód z badań DNA zdaje się być zbędny, a co najmniej przedwczesny. W takim wypadku istnieje możliwość uwzględnienia powództwa bez badania DNA.

 

WAŻNE !!! Jeżeli chcesz zainicjować sprawę o zaprzeczenie ojcostwa, zastanów się jakie dowody jesteś w stanie zgromadzić. Oprócz przesłuchania stron, badań DNA pomocne mogą okazać się także wszelkiego rodzaju dokumenty oraz zeznania świadków.

 

 

 

Zastanawiasz się nad wytoczeniem powództwa dotyczącego ojcostwa? Nie wiesz jakie dowody zgromadzić, które będą przydatne dla sprawy? Zastanawiasz się nad wykonaniem testów DNA? Potrzebujesz pomocy adwokata? Kancelaria Adwokacka Adwokat Michał Dobies z siedzibą w Warszawie i Filią w Żurominie specjalizuje się w sprawach z zakresu prawa rodzinnego, w tym dotyczących zaprzeczenia ojcostwa czy ustalenia ojcostwa. Zapraszamy do kontaktu.