Kiedy można się starać o warunkowe zawieszenie wykonania kary?

Warunkowe zawieszenie wykonania kary – wprowadzenie

Warunkowe zawieszenie wykonania kary jest jedną z instytucji prawa karnego pozwalającą na pozostawienie na wolności sprawcy przestępstwa. Potocznie nazywana „zawiasami” jest wielce pożądana przez oskarżonych, którym grozi kara pozbawienia wolności z dolnej granicy ustawowego zagrożenia. Czy sąd zawsze stosuje „zawiasy”? Czy ma obowiązek zastosować warunkowe zawieszenie wykonania kary, czy może jest to jego fakultatywna decyzja? Jakie przesłanki muszą zaistnieć, aby otrzymać „wyrok w zawieszeniu”? Na te i inne pytania postaram się odpowiedzieć w niniejszym wpisie. Zapraszam do lektury.

 

 

Warunkowe zawieszenie wykonania kary („zawiasy”) – charakterystyka ogólna

Ustawodawca uregulował instytucję warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności w art. 69 kodeksu karnego i następnych. Niemniej jednak informacje o zawieszeniu wykonania kary można również znaleźć w przepisach kodeksu karnego opisujących instytucję tzw. małego świadka koronnego.

Jak wynika z § 1 przytoczonego artykułu, warunkowe zawieszenie wykonania kary może być zastosowane tylko w stosunku do sprawcy, wobec którego orzeczono karę pozbawienia wolności. „Zawiasów” nie stosuje się do kary ograniczenia wolności, jak również kary grzywny. Kolejną przesłanką jest wymiar zasądzonej kary pozbawienia wolności – nie może przekraczać roku. Następnym wymogiem jaki przepisy prawa karnego stawiają sprawcy jest, aby ten w czasie popełnienia przestępstwa nie był skazany na karę pozbawienia wolności. Ustawodawca wskazuje na przymiot „niebycia skazanym”, tj. dotyczy to osoby, wobec której nie zapadł wyrok prawomocny. Pamiętajmy bowiem, że do chwili wydania prawomocnego wyroku, aktualna pozostaje zasada domniemania niewinności oskarżonego. Ostatnią przesłanką dla zastosowania niniejszego dobrodziejstwa prawa jest to, aby warunkowe zawieszenie wykonania kary było wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa.

 

 

Czy to wszystkie wytyczne, którymi kieruje się sąd rozstrzygając o warunkowym zawieszeniu wykonania kary?

Nie. Zawieszając wykonanie kary pozbawienia wolności, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa. W związku z powyższym znaczenie ma czy sprawca pojednał się z pokrzywdzonym, czy go przeprosił, czy naprawił szkodę, czy zadośćuczynił za krzywdę. Ponadto sąd weźmie pod uwagę skruchę sprawcy, szczere przyznanie się do popełnionego przestępstwa. Nie bez znaczenia jest również wiek sprawcy czy podatność na wpływy społeczeństwa, sytuacja rodzinna i zawodowa sprawcy czy ogólnie dotychczasowy sposób życia.

 

 

Czy istnieją przestępstwa, które eliminują możliwość starania się o warunkowe zawieszenie wykonania kary?

Jednoznacznych wyłączeń brak, niemniej jednak wobec sprawcy występku o charakterze chuligańskim oraz sprawcy przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, warunkowe zawieszenie wykonania kary sąd może zastosować jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach.

 

 

„Zawiasy” – okres próby

Standardowy okres próby to od 1 roku do 3 lat, licząc od uprawomocnienia się wyroku. W wypadku zawieszenia wykonania kary wobec sprawcy młodocianego oraz sprawcy, który popełnił przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, okres próby wynosi od 2 do 5 lat.

 

 

Obowiązki sprawcy przestępstwa przy warunkowym zawieszeniu wykonania kary

Dobrodziejstwo „wyroku w zawieszeniu” musi wiązać się z obowiązkami nałożonymi na sprawcę. Jest to konieczne, chyba że sąd orzeka jednocześnie środek karny – wówczas jest fakultatywne. Sąd ma możliwość zobowiązania skazanego do informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby czy przeproszenia pokrzywdzonego. Może zobowiązać skazanego do powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających albo/i poddania się terapii uzależnień. Katalog obowiązków, które sąd może nałożyć na skazanego jest otwarty.

 

 

W następnym artykule omówię instytucję dozoru elektronicznego. Jest ona o tyle istotna, gdyż pozwala na wykonywanie, poza zakładem karnym, kary pozbawienia wolności.

 

 

Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawach karnych? Chcesz zawnioskować o „zawiasy”, lecz nie wiesz jak? Potrzebujesz reprezentacji adwokata w postępowaniu przygotowawczym lub w sądzie? Kancelaria Adwokacka Adwokat Michał Dobies świadczy pomoc prawną w sprawach karnych. Zapraszamy do kontaktu.